قرآن کریم راه‏هاى رسیدن به سعادت و تکامل را به مسلمانان نشان داده است و همانند مشعل فروزنده‏اى که هرگز به خاموشى نمى‏گراید، صراط مستقیم هدایت را براى انسان‏هاى طالب حقیقت روشن کرده است. پیامبر صلى الله علیه و آله نیز گرد و غبار شرک و کفر را از چهره انسانیت زدود و بذر امید و رستگارى را در جان و دل انسان‏هاى تشنه حقیقت کاشت و آن را بارور ساخت و نیز حکومت را بر اساس توحید بنیان نهاد. در این میان، کم نبودند کسانى که از روى مصلحت اندیشى مسلمان مى‏شدند و ایمان آنها از مرحله زبان فراتر نمى‏رفت و توحید در قلب آنها جاى نمى‏گرفت. طبیعى بود چنین کسانى که خواسته‏هاى نفسانى خود را بر خواسته خدا و دستورات پیامبر صلى الله علیه و آله مقدم بدارند. اینان که در باطن دشمن اسلام و پیامبر بودند، در زمان حیات پیامبر صلى الله علیه و آله مصلحت نمى‏دیدند آشکارا به مخالفت برخیزند و نقشه منحرف کردن جریان حکومت الهى و مخالفت با امام معصوم و محروم کردن مردم از رهبرى ائمه معصومین را بر ملا کنند. این شیاطین و انسان‏هاى دنیا پرست منتظر بودند تا پیامبر از دنیا برود و نقشه‏هاى شوم خود را عملى کنند.
قرآن کریم مى‏فرماید با پیش بینى این توطئه، هشدار مى‏دهد:

آیا مردم گمان مى‏کنند صرف این که بگویند ایمان آورده‏ایم، رها مى‏شوند و به فتنه مبتلا نمى‏گردند؟ روزى حضرت على علیه‏السلام درباره قرآن کریم سخن مى‏گفت و مردم را به اجتماع بر محور این حبل المتین الهى و عمل به دستورات آن فرا مى‏خواند و اهل سعادت و شقاوت را به بهشت و دوزخ نوید مى‏داد. مردى برخاست و درباره فتنه سوال کرد و از آن حضرت خواست تا سخنى از پیامبر در این باره بیان فرماید. حضرت در پاسخ فرمودند آن گاه که خداى متعال این آیه (احسب الناس...) را نازل کرد و مردم را از وقوع فتنه در دین و آزمایشى بس بزرگ مطلع ساخت، من متوجه شدم که این فتنه بعد از وفات پیامبر صلى الله علیه و آله خواهد بود. از پیامبر صلى الله علیه و آله سوال کردم این فتنه‏اى که در دین واقع مى‏شود و خداى متعال از آن خبر داده کدام است و حقیقت آن چیست؟ پیامبر صلى الله علیه و آله فرمودند امتم پس از من دچار فتنه خواهند شد. در این جا حضرت على علیه‏السلام قبل از آن که پیامبر صلى الله علیه و آله انواع فتنه‏هاى بعد از وفاتشان را بیان کنند، از ترس این که مبادا از فوز شهادت در راه خدا محروم شود پیامبر را به یاد جنگ احد مى‏اندازد و عرض مى‏کند: حتما به یاد دارید که در جنگ احد چه شخصیت‏هاى بزرگى از عالم اسلام (امثال حمزه سید الشهدا) گوى سبقت را ربودند و به فوز عظیم شهادت نایل آمدند و بین من و شهادت در راه خدا، این معشوق الهى، جدایى افتاد و این جدایى بر من بسیار گران آمد. به یاد دارید مرا به نیل به آرزویم بشارت دادید و فرمودید: شهادت در راه خدا در انتظار است؛ و من همچنان در انتظارم. یا رسول الله آیا آن فتنه‏اى که بعد از شما به وقوع خواهد پیوست به شهادت من منجر خواهد شد؟ پیامبر در جواب مى‏فرمایند آرى تو به آرزوى خود خواهى رسید. آن گاه پیامبر از امیرالمومنین مى‏پرسند: وقتى در چنین فتنه‏اى قرار مى‏گیرى صبر تو چگونه است؟ حضرت عرض کردند یإ؛ش‏ش رسول الله این جا جاى صبر نیست؛ بلکه این از امورى است که بر آن شکر مى‏کنم و آن را براى خود بشارت مى‏دانم.
آن گاه پیامبر صلى الله علیه و آله به گوشه‏هایى از فتنه‏هایى که در دین به وقوع خواهد پیوست اشاره مى‏کنند و مردم را به آنها هشدار مى‏دهند.