سفارش تبلیغ
صبا ویژن
جامعیت نهج‏البلاغه
تاریخ : پنج شنبه 91/12/24 | 12:15 عصر | نویسنده : علی اصغربامری

به نام خدا

جامعیت نهج‏البلاغه

نهج‏البلاغه - که من نمی‏توانم بگویم کتاب علی است ( 1 ) - چگونه کتابی‏
است ؟ در نهج‏البلاغه عناصر گوناگون را می‏بینید . وقتی انسان نهج‏البلاغه را
مطالعه می‏کند ، گاهی خیال می‏کند بوعلی سیناست که دارد حرف می‏زند ، یک‏
جای دیگر را که مطالعه می‏کند ، خیال می‏کند ملای رومی یا محی الدین عربی‏
است که دارد حرف می‏زند ، جای دیگرش را که مطالعه می‏کند ، می‏بیند یک‏
مرد

حماسی مثل فردوسی است که دارد حرف می‏زند ، یا فلان مرد آزادیخواه که جز
آزادی چیزی سرش نمی‏شود دارد حرف می‏زند ، یک جای دیگر را که مطالعه‏
می‏کند ، خیال می‏کند یک عابد گوشه‏نشین و یک زاهد گوشه‏گیر و یا یک راهب‏
دارد حرف می‏زند . همه ارزشهای انسانی را [ در علی ( ع ) می‏بینیم ] ، چون‏
سخن ، نماینده روح گوینده است . ببینید علی چقدر بزرگ است و ما چقدر
کوچک !
تا حدود پنجاه سال پیش که گرایش جامعه ما در مسائل دینی و مذهبی فقط
روی ارزش زهد و عبادت بود ، وقتی واعظی بالای منبر می‏رفت کدام قسمت از
نهج‏البلاغه ر ا می‏خواند ؟ حدود ده تا بیست خطبه بود که معمول بود خوانده‏
شود . کدام خطبه‏ها ؟ خطبه‏های زهدی و موعظه‏ای نهج‏البلاغه ، [ مانند این‏
خطبه که اینطور شروع می‏شود : ] « ایها الناس انما الدنیا دار مجاز ، و
الاخرش دار قرار ، فخذوا من ممرکم لمقرکم » ( 1 ) . باقی خطبه‏های‏
نهج‏البلاغه مطرح نبود ، چون اصلا جامعه نمی‏توانست آنها را جذب کند .
جامعه به سوی یک سلسله ارزشها گرایش پیدا کرده بود و [ فقط ] همان‏
قسمت نهج‏البلاغه که در جهت آن گرایشها و ارزشها بود ، معمول بود . صد
سال می‏گذشت و شاید یک نفر پیدا نمی‏شد که " فرمان امیرالمؤمنین به‏
مالک اشتر " را که خزانه‏ای از دستورهای اجتماعی و سیاسی است بخواند ،
چون اصلا روح جامعه این نشاط و این موج را نداشت . مثلا آنجا که علی ( ع )
می‏گوید : « فانی سمعت رسول الله ( ص ) یقول فی غیر موطن " لن تقدس‏
امة لا یؤخذ للضعیف فیها حقه من القوی »
« غیر متتعتع » " ( 2 ) . علی ( ع ) می‏گوید که از پیغمبر مکرر شنیدم که‏
می‏فرمود : هیچ امتی به مقام قداست و طهارت و مبرا و خالی بودن از عیب‏
نمی‏رسد ، مگر قبلا به این مرحله رسیده باشد که ضعیف در مقابل قوی بایستد
و حق خود را مطالبه کند ، بدون اینکه لکنت زبان پیدا کند . جامعه پنجاه‏
سال پیش نمی‏توانست ارزش این حرف را درک کند ، چون جامعه یک ارزشی‏
بود ، فقط به سوی یک ارزش یا دو ارزش گرایش کرده بود ، ( 1 ) ولی کلام‏
علی ( ع ) است که همه ارزشهای انسانی در آن موجود می‏باشد و این ارزشها
در تاریخ زندگی و شخصیت علی ( ع ) موجود است .




نظر