به نام خدا

تفسیر صحیح محبت

در عین حال آنجا که مورد « ادفع بالتی هی احسن السیئة »( 1 ) نیست و
اگر ما نیکی بکنیم بدی او را دفع نکرده و تبدیل به خوبی ننموده‏ایم و
دشمنی او را تبدیل به دوستی نکرده‏ایم بلکه اگر به او خوبی بکنیم ، به‏
جامعه انسانیت بدی کرده‏ایم ، در اینجا اسلام دستور انواع خشونتها را
می‏دهد که حد اعلایش همان مسأله جهاد است در مسائل جمعی ، و قصاص است‏
در مجازاتها و در مورد افراد . ولی همه اینها از خیرخواهی و از مصلحت‏
خواهی و از سعادت خواهی برمی‏خیزد . اینها در آن قانون کلی همه ادیان که‏
" « احبب للناس ما تحب لنفسک و ابغض لهم ما تبغض لنفسک » "
استثناء نیست ، نوع تفسیر است . یک کسی محبت را بچه‏گانه تفسیر می‏کند
، می‏گوید : وقتی می‏بینی که این بابا بت‏پرست است و مشغول بت‏پرستی هم‏
هست ، تو چه کار داری ؟ ! به او محبت کن . تو می‏بینی که اگر به او
بگویی این کار را نکن بدش می‏آید ، این کار را نکن ، به او محبت کن ،
چیزی نگو که او بدش بیاید ، جلویش را نگیر ، با او مبارزه نکن ،
ناراحتش نکن .
این ، دشمنی کردن است و مثل این است که عده‏ای سخت مریض باشند ولی‏
خود این مریضها اصلا دوست ندارند معالجه شوند و از معالجه بدشان می‏آید . وقتی مردم جاهل باشند همین جور است . در
سابق که هنوز دهاتیها عادت نکرده بودند مزارعشان را سمپاشی کنند ، و نیز
روی یک سابقه‏ای که داشتند که همیشه مأمور دولت که می‏آمد ، به چشم یک‏
دشمن به او نگاه می‏کردند ، وقتی مأمورین کشاورزی که قصدشان خیر و احسان‏
بود می‏رفتند که زراعتها را سمپاشی کنند - که این کار ، خیر و مصلحتشان‏
بود - به آنها رشوه می‏دادند که از آنجا بروند ، دواهای آنها را می‏خریدند
و بعد در جایی دفن می‏کردند .
حال اگر مردمی این جور بودند ، ما بگوییم : ما نباید مردم را ناراحت‏
کنیم . حالا که اینها ناراحت می‏شوند از اینجا برویم ؟ ! نه ، مسأله‏
ناراحتی نیست . اینجا اگر این مردم را مثلا به زور شلاق هم شده باید آگاه‏
کرد و خیر و مصلحت را به آنها رساند ، بعد هم خودشان متوجه آن خیر و
مصلحت خواهند شد .
پس مسأله محبت یکی از مسائل تربیتی اسلامی و بلکه در همه ادیان است ،
ولی با این تفاوت که در تفسیر محبت باید دقت کنیم که این محبت را با
آن محبتهای سطحی اشتباه نکنیم .