به نام خدا

عادت به تفکر

بنابراین یکی از عوامل اصلاح و تربیت نفس در تعلیمات اسلامی ، عادت‏
کردن به تفکر است . تفکر باید برای انسان عادت بشود . عادت کردن به‏
تفکر ، یعنی درباره هر کاری که انسان می‏خواهد تصمیم بگیرد ، عادت داشته‏
باشد که قبلا کاملا روی آن کار فکر بکند ، و این از نظر اخلاقی همان‏طور که‏
عرض کردم نظیر محاسبة النفس است . و غیر از این که در هر کاری انسان‏
باید قبلا فکر کند ، می‏گویند که در هر شبانه روز و لو چند دقیقه هم شده‏
است ، انسان باید به خودش مجال بدهد که درباره خودش فکر بکند و درباره‏
کارهایی که باید در مورد آنها تصمیم بگیرد ، بیندیشد .
در زمینه تفکر هم که خیلی داریم . در حدیث درباره ابوذر دارد که :
« کان اکثر عبادش ابی ذر التفکر » ( 1 ) . " بیشترین عبادت ابوذر فکر
کردن بودن " . فکر کردن است که به انسان روشنائی می‏دهد ، و عبادت‏
بی‏تفکر ، ممکن است به صورت یک کار لغو و بیهوده درآید .