به نام خدا

جعفر بن محمد علیهما السّلام‏

1- بعد از امام محمّد باقر امام جعفر صادق علیهما السّلام جانشین پدر بزرگوار خود گردید. از حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام روایت شده که فرمود: امام جعفر صادق در سنه (83) هجرى در زمان حیات جدّ خود على بن الحسین متولد شد ساعت ولادت: موقع طلوع فجر. روز ولادت از ایام هفته:

روز جمعه، بقولى روز دوشنبه. روز ولادت از ایام ماه: هفدهم ماه ربیع الاول ماه ولادت: ماه ربیع الاول. سال ولادت: سال هشتاد و سوم از هجرت.

محل ولادت: مدینه پیغمبر (ص) اسم: جعفر. لقب: هشت لقب دارد که مشهورترین آنها صادق است. کنیه: ابو عبد اللّه.

مادر امام جعفر صادق امّ فروه دختر قاسم بن محمّد بن ابو بکر بود، ابو القاسم از یاران مورد اعتماد على بن الحسین بود، امّ فروه از پرهیزکارترین بانوان زمانه خود بود، امّ فروه از حضرت على بن الحسین روایات زیادى نقل کرده که از جمله آنها این روایت است:

حضرت على بن الحسین به امّ فروه فرمود: من در هر شب و روزى صد مرتبه براى شیعیانمان دعا میکنم یعنى طلب آمرزش مینمایم زیرا که ما بآنچه که میدانیم صبر مینمائیم و آنان بآنچه که نمیدانند صبر میکنند.

ولادت امام صادق علیه السّلام، نشو و نما، جریان عمود نور و غیره بطریق پدران بزرگوار آن حضرت است. موقعى که حضرت على بن الحسین علیهما السّلام از دنیا رفت دوازده سال از عمر امام جعفر صادق علیه السّلام گذشته بود، امام صادق در سنه (115) هجرى در سنّ (32) سالگى براى امر خدا قیام کرد.

حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام تا زنده بود بوجود مقدس حضرت صادق (راجع به امر امامت) اشاره میکرد. بعد از آن بطور صریح امر امامت را براى آن حضرت بیان میفرمود، چنانکه زراره و ابو- الجارود روایت کرده‏اند که امام محمّد باقر در آن موقعى که صحیح و سالم بود حضرت صادق علیه السّلام را خواست و بآن بزرگوار فرمود:

من میخواهم ترا به امرى مأمور نمایم، امام جعفر صادق عرض کرد:

مرا به هر امرى که میخواهى مأمور فرما؛ فرمود: نامه و دواتى براى من حاضر کن! موقعى که نامه و دوات را حاضر کرد وصیّت نامه ظاهرى براى امام جعفر صادق علیه السّلام نوشت و فرمود تا گروهى از قریش را دعوت کنند؛ چون عده‏اى از قریش را دعوت کردند، امام محمّد باقر علیه السّلام آنان را براى آن وصیّتى که کرده بود شاهد گرفت.

2- از جابر روایت شده که گفت: امام باقر علیه السّلام فرمود: اى جابر، من نام این فرزندم را احمد نهادم، ولى چون براى (امر امامت) او ترسیدم او را جعفر نامیدم. نظیر این روایت را سدیر صیرفى نیز روایت کرده است.

3- از جابر جعفى و عنبسة بن مصعب روایت شده که از حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام راجع به امر قائم پرسش نمودند؟ آن بزرگواربا دست خود به (کتف) امام جعفر صادق زد و فرمود: بخدا قسم که بعد از من این قائم آل محمّد صلى اللّه علیه و آله خواهد بود.

[صفات امام     صادق علیه السلام‏]

4- از فضیل بن یسار روایت شده که گفت: من در حضور امام محمّد باقر علیه السّلام بودم، حضرت صادق وارد شد، حضرت باقر فرمود:

بعد از من این فرزندم بهترین مردم خواهد بود.

5- عنبسه میگوید: وقتى که امام محمّد باقر علیه السّلام قبض روح شد من خدمت امام جعفر صادق رفتم و آن حضرت را از این موضوع اطلاع دادم، فرمود: شاید شما گمان کنید که هر امامى بعد از امام قبل از خود قائم به امر خدا نیست؟ این کلمه قائم نامى است براى جمیع امامها علیهم السّلام.

وقتى که مقام امامت و امر پروردگار بآن حضرت نصیب شد شیعیان را جمع کرد، پس از بجاى آوردن حمد و ثناى خدا و خواندن خطبه آنان را یادآور نعمتهاى خدا کرد و فرمود: خدا (راه) دین خود را بوسیله پیشوایان هدایت‏کننده‏اى که از اهل بیت پیغمبر او هستند واضح کرده، بوسیله امامها طریقه دین را روشن و آشکار کرد، باب علم پوشیده خود را بواسطه آنان افتتاح کرد، کسى که حق واجب امام خود را بشناسد طعم و شیرینى ایمان را خواهد چشید، فضیلت و شادمانى اسلام خود را خواهد فهمید.

زیرا که خدا امام را براى خلق خود مهتر و بزرگ قرار داده امام را براى اهل عالم خود حجت نموده، امام را تاج وقار بر سر نهاده که آن تاج از آسمان کشیده شده و در موقع موت امام قطع نخواهد شد، انسان بآن نعمتهائى که نزد خدا است نائل نمیشود مگربا شناختن امام، امام از تاریکیهائى که بر او وارد شود آگاه است، غیبهاى آسمانى را میداند، از فتنه‏ها خبردار است.

خداى تعالى امامها علیهم السّلام را از فرزندان امام حسین هر امامى را بعد از امامى براى خلق خود انتخاب کرد و آنان را براى مقام امامت برگزید و براى بندگان خود پسندیده قرار داد، آنان را مهتر و بزرگوار گردانید، آنان را حجتى عالم و هدایت‏کننده و پیشواى الهى قرار داد، امامها مردم را براه حق هدایت میکنند و بسوى خدا بر- مى‏گردانند، امامها حجت و برهانهاى خدا و دعوت کنندگان خلقند بسوى خدا، امامها کلیدهاى سخن و دعا هستند، ستونهاى اسلامند، بندگان خدا بوسیله هدایت کردن امامها دیندار میشوند، شهرها بنور امامها نورانى میشود، خدا امامها را (وسیله) حیات و زندگى مردم و چراغهاى تاریکیها قرار داده، تقدیرات حتمى خدا اینطور جارى شده است.

امام آن کسى است که نجیب و پسندیده باشد، قیام‏کننده و- برآورنده آرزو باشد، خدا او را براى قیام کردن و بر آوردن آرزو انتخاب کرده باشد، خدا امام را در عالم ذرّ و در بین مردم قبل از خلق کردن کسى در طرف راست عرش براى خود برگزید، امام در علم غیب نزد خدا است، امام بنظر خدا مراعات شده است، خدا امام را حفظ مینماید، دامهاى شیطان و لشکر او را از امام دور میکند، امام را از تهمتها تبرئه مینماید، امام از آفات و بلیات محفوظ است، از کلیه کارهاى زشت بر کنار است، از خصائص امام حلم و نیکوکارى است، نسب امام عفت و علم است، امام از نطق کردن ساکت است مگر آنچه رضاى خدا در آن باشد، امام را خدا بروح خود تأیید کرده است،خدا راز خود را نزد امام به امانت نهاده و او را براى کار بزرگ خواسته امام در موقع سرگردانى اهل جهل براى خدا بعدل و نور درخشنده و حق واضح و آشکارى که پدران او بطریقه آن رفتند قیام مینماید.

اى گروه مسلمین مثل کسى نظر کنید که طالب راه هدایت باشد درباره این امور نظیر کسى که نخواهد دشمنى کند اندیشه نمائید، بعد از شناختن (حق) در گمراهى اصرار نکنید، تابع مظنه و گمان و هواى نفس نشوید زیرا که از طرف خدا براى شما راهنما آمده.

6- روایت شده که امام جعفر صادق علیه السّلام براى عوام و خواص مردم جلوس میکرد، مردم از اطراف عالم مى‏آمدند و راجع بحلال و حرام و تفسیر و تأویل قرآن پرسش مینمودند، احدى از حضور آن حضرت خارج نمیشد مگر اینکه از جوابى که گرفته بود راضى بود.

7- عبد الاعلى بن اعین روایت کرده که بحضرت صادق علیه السّلام گفتم: کسى که مدعى امر امامت است باید چه دلیلى داشته باشد؟

فرمود: 1- باید از اشخاصى که قبل او بوده‏اند سزاوارتر باشد 2- شمشیر پیغمبر خدا صلى اللّه علیه و آله نزد او باشد 3- صاحب وصیت ظاهرى باشد که هر وقت تو وارد شهر شوى و از عموم مردم و بچه‏ها سؤال کنى: فلان کس چه شخصى را وصى قرار داده بگویند: فلان کس را.

8- از عبد الاعلى روایت شده که گفت: بحضرت صادق علیه السّلام عرض کردم: شنیدم که محمّد بن عبد اللّه بن الحسن مخفیانه ادعاى امامت میکند؟ فرمود: کسى که در خفا ادعاى امامت میکند باید علنا هم دلیلى داشته باشد، گفتم: چه دلیلى؟ فرمود: حلال خدا را حلال و حرام خدا را حرام بداند.

9- نیز عبد الاعلى از حضرت صادق روایت کرده که فرمود:

وقتى مذهب و مسلک حق را ندانستید بر شما لازم است که تابع آن کسى شوید که جانشین امام قبلى شما شده است. در خبر دیگر است که فرمود: موقعى که کسى مدعى امر امامت شد از او (راجع به احکام خدا) سؤال کنید!.

10- از صادق آل محمّد صلى اللّه علیه و آله درباره تفسیر آیه شریفه:

وَ اعْلَمُوا أَنَّ فِیکُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ یُطِیعُکُمْ‏سوره حجرات، آیه (7) یعنى و بدانید که پیغمبر (ص) در میان شما است اگر شما را اطاعت میکرد روایت شده که فرمود:

یعنى حجت قائمى که از طرف خدا باشد بقدر طرفة عین از شما غائب نخواهد بود.