مهدى، نام معروف حضرت‏

مشهورترین القاب حضرت مهدى است، معناى آن «هدایت یافته» است. خداوند حکیم، اگر پیامبران و امامان را براى هدایت و ارشاد خلق مى‏فرستد، قبلًا آنها را به آگاهى و اطلاع کامل از دین و شریعت و احتیاجات مردم در مسیر تکامل مسلّح و مجهّز خواهدنمود، زیرا آنان تامهدى نباشند نمى‏توانند هادى باشند.

گر چه نام (مهدى) براى حضرت قائم، شهرت پیدا کرده امّا در روایات به تمامى ائمه علیهم السلام اطلاق (مهدى) شده زیرا تمام آن‏ها از طرف خداوند متعال داراى علم و دانش بودند و به راز و رمز دین و تفسیر و تأویل آیات آگاه، یکى از آیاتى که دلالت بر امامت و حقانیت مکتب اهل بیت علیهم السلام مى‏کند این آیه است که مى‏فرماید: «أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدى‏ فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ»یونس 35.

 آیا کسى که هدایت به‏سوى حق مى‏کند براى پیروى شایسته‏تر است، یا آن کسى که خود هدایت نمى‏شود مگر هدایتش کنند، شما را چه مى‏شود، چگونه داورى مى‏کنید.

جانشین رسول خدا باید داراى دو جنبه باشد

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله بعد از تشکیل حکومت و به‏دست گرفتن قدرت، هم زعامت امّت را در دست داشت و هم هدایت‏گر انسان‏ها بود، هم مملکت دارى مى‏کرد و هم مردم را ارشاد مى‏فرمود، بنابراین کسى مى‏تواند جانشین و خلیفه رسول خدا بشود که هم لیاقت زمام دارى و به‏دست گرفتن حکومت را داشته باشد و هم جوابگوى مسائل دینى باشد و بتواند مردم را به قلّه رفیع کمالات برساند.

بنابر این نباید امامت را تنها به‏معناى زمامدارى بگیریم و بگوییم که دیگران نیز حق حاکمیت دارند، زیرا امام باید به تمام راز و رمز مکتب و نیازهاى بشرى آگاه باشد و جواب گوى آن‏ها باشد و تنها همان دوازده نور پاک که همه آن‏ها (مهدى) بودند و از جانب خداوند متعال مسلّح به سلاح علم مى‏باشند، چنین ویژگى‏هایى را دارا هستند خوشبختانه عدّه‏اى از بزرگان اهل سنت درباره امام على علیه السلام اعتراف نموده‏اند که ایشان اعلم امّت مى‏باشند، و مى‏گویند: در آگاهى و قضاوت و تقوى کسى در امّت اسلام هم‏طراز او نیست و خداوند به او علم و دانش داده و لذا ما به آن‏ها اعتراض مى‏کنیم و مى‏گوئیم شما بر اساس همین اعتراف و اقرار خودتان باید قائل شوید به خلافت بلا فصل على علیه السلام، «نه اینکه ایشان را چهارمین خلیفه بدانید. بنابراین، اعتقاد و شعار شیعه آن است که جانشین رسول خدا صلى الله علیه و آله باید (مهدى) باشد.

مهدى ما نیز خواهد آمد

مهدى زمان ما که در حال حاضر در خفا به‏سر مى‏برد روزى ظهور خواهد کرد و زمام حکومت جهانى را به‏دست مى‏گیرد، و سراسر زمین در زیر لواء و پرچم مهدویت قرار مى‏گیرد، و نظم و امنیّت را در همه جا مستقر مى‏سازد، و نیز از حیث تبیین مسائل اسلامى و تفسیر قرآن و بیان معارف حقّه، بشریّت را به کمال مى‏رساند، بنابراین مهدى زمان ما به‏معناى واقعى مهدویت خود را نشان خواهد داد.

اسماء مختصّه‏

سوّم: نام‏هائى که اختصاص دارد به حضرت مهدى علیه السلام، این نام‏ها فراوان است، ولى ما به چند اسم اختصاصى اکتفا مى‏کنیم.

حضرت، بقیّة اللَّه است‏

بقیّة اللَّه: در بعضى از روایات، آیه شریفه: «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» هود 86. به حضرت منطبق شده که یکى از آن روایات، به نقل از امام باقر علیه السلام مى‏خوانیم: چون به حضرت اذن ظهور داده مى‏شود و خروج مى‏کند، تکیه بر خانه کعبه مى‏زند و سیصد و سیزده یار حضرت حاضر مى‏گردند، اوّلین سخنى را که حضرت مطرح مى‏کند این آیه شریفه است: «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»، سپس مى‏فرماید: أنَا بَقِیَّةُ اللَّهِ وحُجَّتُه وَخَلیفَتُهُ عَلَیکُم، و سلام نمى‏کند بر او سلام کننده‏اى مگر با این عنوان، و مى‏گوید:السلام علیکم یا بَقیِّةَ اللَّه فی أرضِه.نور الثقلین، ج 2، ص 392.

و امّا وجه تسمیه حضرت به‏ (بقیة اللَّه) یا از آن جهت است که وجود مبارکش به اراده الهى باقى مانده و یا به جهت این است که ایشان یگانه شخصى است که از تبار انبیا و ائمه در روى زمین باقى مانده و لذا به حضرت مهدى علیه السلام‏ (بَقِیَّةُ الأْنبیاءِ وَنُورُ الأْصفِیاءِ) اطلاق شده، و نیز به حضرت لقب‏ (وارِثْ) اطلاق شده است زیرا او وارث علوم گذشتگان و اشیاء ویژه انبیا و ائمه علیهم السلام مى‏باشد، مانند عصاى موسى‏، انگشتر سلیمان، شمشیر و عمامه رسول خدا، و قرآنى که على علیه السلام جمع‏آورى کرده و مصحف حضرت زهرا علیها السلام و...

امام صادق علیه السلام به یعقوب بن شعیب فرمود: آیا پیراهن حضرت قائم آل محمّد را که در آن خروج مى‏کند به‏تو نشان بدهم؟ عرض کردم: بلى، حضرت صندوقچه‏اى را طلب کرد و از درون آن پیراهن کرباسى را بیرون آورد و پهن کرد و در آستین چپ آن مقدارى خون بود، فرمود: این پیراهن رسول خدا است و آن روزى که دندان حضرت را شکستند در تن حضرت بوده و حضرت قائم در حالى‏که این پیراهن را بر تن دارد، خروج میکند، راوى مى‏گوید: پیراهن و خونى که در آن بود بوسیدم و سپس حضرت در جاى خود گذاشت.

دیگر از اسماء حضرت، قائم است‏

یکى از اسماء حضرت مهدى علیه السلام، (قائم) است یعنى کسى‏که روى پا ایستاده است.

در بیان علّت تسمیه حضرت مهدى علیه السلام به (قائم)، چند وجه گفته شده که اکثراً از روایات گرفته شده: 1- ایشان همچون عبدى است که در مقابل مولاى خود ایستاده و منتظر صدور امر است، زیرا حضرت در شب و روز به انتظار دستور حق متعال براى ظهور است و در روایات هم آمده که امر ظهور حضرت در یک شب اصلاح و صادر مى‏گردد.

این گونه انتظار ظهور، ما را به یاد بعضى از منتظرین مى‏اندازد که شب‏ها، شمشیر

خود را بالاى سر خود مى‏گذاردند که اگر نداى آسمانى به‏گوششان رسید و حضرت ظهور کرد اینها لحظه‏اى تأمل نکنند و شمشیر به‏دست به یارى حضرت بشتابند.

2- ایشان را قائم مى‏گویند چون قیام به حقّ مى‏کند و اسلام واقعى را در جامعه پیاده مى‏نماید.

3- قیام حضرت بعد از یأس واقع مى‏شود، یعنى قیامى که مردم هرگز تصوّر وقوع آن‏را نداشتند، چون، بسیارى از مردم و حتى کسانى‏که معتقد به حضرت بودند مى‏گویند:

هر کس بوده دیگر از دنیا رفته و خبرى از او نیست. در چنین وضعى حضرت قیام مى‏نماید.

4- ابو حمزه ثمالى به امام باقر علیه السلام عرض کرد: مگر شما خانواده، قائم به حق نیستید؟ امام فرمود: چرا، عرض کرد: پس چرا صاحب الأمر را قائم نامیده‏اند؟ حضرت فرمود: چون جدّم حسین علیه السلام را شهید کردند، ملائکه به گریه افتادند و به خداوند عرض کردند: بار الها فرزند پیامبر و بهترین انسان‏ها را کشتند. پروردگار فرمود: من انتقام این خون را خواهم گرفت هر چند بعد از گذشت مدت زمانى باشد، خداوند متعال حجاب‏ها را از جلو چشم ملائکه بر مى‏دارد، نور فرزندان حسین که امامان بعد از او مى‏باشند به ملائکه نشان داده شد و یکى از آن انوار در میان آنها ایستاده و مشغول به نماز بود، حضرت حق فرمود: به‏وسیله این فردى که ایستاده، انتقام خواهم گرفت.

بنابراین، وجود مقدّس امام زمان از آن هنگام، ملقب به قائم بوده، و این معناى اخیر براى قائم مرادف است با معناى (منتقم) که یکى دیگر از اسماء حضرت مهدى علیه السلام است، این مطلب در دعاى ندبه این‏گونه آمده: أینَ الطالِبُ بِذُحُولِ الْانبیاء وأبناء الانبیا؟

أینَ الطالِبُ بِدَمِ المقتول بِکَربَلا.