اسما و القاب حضرت حجّت علیه السلام‏

اسماء و القاب حضرت مهدى علیه السلام را مى‏توان به چند دسته تقسیم نمود.نام‏ها و لقب‏ها و کنیه‏هاى حضرت فراوان است، محدّث نورى 182 عدد آن‏ها را اسم مى‏برد و مى‏فرماید: این‏ها نام‏هائى است که براى حضرت از قرآن و کتب سماوى و اخبار اهل بیت استفاده شده و بعضى بر اساس استنباط خود نام‏هائى را مطرح کرده‏اند که ما از آوردن آن‏ها احتراز نمودیم.

اوّل: اسم و کنیه‏اى که در روایات متعددى نهى شده از این‏که حضرت را با این نام و کنیه بخوانیم و آن همان نام و کنیه مشهور و معروف جدّ بزرگوارش پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى‏باشد، و بر اساس همین روایات بعضى از فقها مى‏گویند: در زمان غیبت ذکر نام حضرت مهدى جایز نیست و عدّه‏اى از علما ادعاى اجماع نمودند بر حرمت نام بردن حضرت، حتّى پیامبر اکرم که کراراً نام جانشینان خود را برده و ائمه بعد از خود را یک به یک اسم مى‏برد، مع ذلک به نام دوازدهمین امام که مى‏رسد مى‏فرماید: آن امامى که‏ (اسْمُهُ اسْمی‏ وَکُنْیَتُهُ کُنْیَتی‏) نام او، نام من است و کنیه او کنیه من.

با توجه به این روایات در مى‏یابیم که سرّى در کار است که ما آن‏را درک نمى‏کنیم و باید مانند سایر احکام فقهى آن‏را تعبداً بپذیریم تا حضرت ظهور کند و سرّ این مطلب را فاش نماید.

با این بیان دیگر براى ما مهم نیست که افراد معدودى که عدّه آنها از انگشتان یک دست تجاوز نمى‏کنند قائل به‏جواز شوند و بگویند: چطور مى‏توان پذیرفت که نام و کنیه حضرت مهدى را نباید به‏زبان آورد و حال آن‏که در روایات صریحاً آمده: نام و کنیه او، نام و کنیه رسول خدا است و نام پیامبر صلى الله علیه و آله براى همگان معلوم و روزى چندبار بالاى مأذنه‏ها برده مى‏شود، در جواب مى‏گوئیم: آرى، از این روایات مى‏توان دریافت که نام و کنیه حضرت مهدى علیه السلام چیست، امّا بر اساس روایاتى که مخاطب قرار دادن حضرت مهدى را با این نام نهى کرده، باید گفت که ذکر این‏نام و کنیه براى حضرت مهدى، حرام و یا خلاف احتیاط است.

او حجة اللَّه و خلیفة اللَّه و داعى اللَّه است‏

دوّم: بعضى از اسماء حضرت با سایر انبیا و ائمه مشترک است مثلًا حضرت را با القابى چون‏ (حجة اللَّه، خلیفة اللَّه، داعى اللَّه) هر سه عنوان در زیارت آل یس آمده.خطاب مى‏کنیم و این عناوین بر همه انبیا و امامان اطلاق مى‏شود، امّا در اثر طول عمر حضرت مهدى و کثرت اطلاق حجت خدا وخلیفة اللَّه بر ایشان، در حال حاضر این الفاظ اختصاص به حضرتش پیدا نموده و نیز کلمه (داعى اللَّه) انس بیشترى با وجود امام عصر دارد زیرا دعوت به سوى خدا و اجابت مردم از آن دعوت به‏طور کامل در زمان حکومت حضرت مهدى انجام مى‏گیرد در حدیثى که از امام صادق علیه السلام در تفسیر سوره شمس رسیده مى‏فرماید: مراد از الشَّمْسِ/ 1، على بن ابى طالب است و مراد از (ضُحاها)ضحى، به‏معناى انتشار نور آفتاب و گسترش شعاع آن است و در آیه 59 سوره طه آمده. «وأنْ یُحْشَرَالنّاسُ ضحىً» اشاره به همان وقت گسترش آفتاب است و خورشید بالاى سر آمده.قیام حضرت قائم علیه السلام است‏تفسیر برهان، ج 4، ص 467. آرى آن‏روزى که ولایت و حکومت خاندان عصمت همانند نور خورشید همه جا را فرا مى‏گیرد و دعوت الى اللَّه به گوش همگان مى‏رسد، زمان ظهور و حکومت حضرت مهدى خواهد بود.

او «ناطق» است‏        

یکى از اسماء امام زمان (عج)، ناطق است، در زیارت عاشورا مى‏خوانیم‏... أن یرزُقَنّی طَلَبَ ثارِکُم مَعَ امامٍ هدىً ظاهرٍ ناطِقٍ بِالْحَقِ مِنْکُمْ‏ و نیز پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در ضمن حدیثى که‏نام ائمه را براى سلمان ذکر مى‏کند، امام دوازدهم را این‏گونه نام مى‏برد:

(حجّة ابن الحسن المهدی الناطق القائم بحقّ اللَّه)نجم الثاقب، ص 62.

بنابر این یکى از اسماء حضرت عنوان (ناطق) است، در حالى که ما پیامبر و یا امامى که خاموش باشند نداشتیم و اصولًا رسالت و نبوت با مسئله تبلیغ در کنار هم قرار مى‏گیرند و قرآن هم مى‏فرماید:

«وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ»*(4) مائده: 99.

وثانیاً: سالیان دراز است که حضرت در خفا به‏سر مى‏برند و از بیانات و سخنان ایشان محروم هستیم، پس چطور به ایشان لقب (ناطق) اطلاق شده و او را ناطق به حق معرّفى کرده‏اند؟

در پاسخ مى‏توان همان علتى را که در اختصاص‏ (داعی اللَّه) نسبت به حضرت‏مهدى علیه السلام گفته شد در اینجا نیز بگوئیم، زیرا آن گوینده و ناطقى که سخن خود را به گوش همه جهانیان مى‏رساند و حجّت را بر یکایک انسان‏ها تمام مى‏گرداند، وجود مقدس امام زمان خواهد بود.

عالم جلیل القدر و محّدث بزرگ حاج میرزا حسین نورى توجیه دیگرى نیز براى این لقب ذکر نموده، مى‏فرماید: ائمه اطهار و پدران بزرگوار امام زمان، مهر خموشى بر لب زده بودند و آن‏گونه که باید، اسرار و معارف و حکم را براى مردم بیان کنند، یا به‏جهت تقیّه، و یا براى نیافتن مخاطب. کما اینکه نقل شده على علیه السلام علوم خود را با چاه بازگو مى‏کرد و لذا بعضى گفته‏اند اگر به على علیه السلام گفته شده: بطین، به‏معناى مبطن است یعنى مخفى کننده علوم و اسرارى‏که پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم به او آموخته بود.حضرت مهدى تمام آن علوم و اسرار را ظاهر مى‏کند و چیزى از حقایق را ناگفته نمى‏گذارد.

در دعاى افتتاح از خداوند متعال مى‏خواهیم: اللَّهم أظهِر بِه دِینک وسنّة نبیّک حتى لا یسْتَخفِیَ بِشی‏ءٍ مِنَ الْحقِّ مَخافَةَ أحَدٍ مِنَ الْخلقِ.

در تفسیر آیه: «وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»زمر: 69. از امام صادق علیه السلام نقل شده‏ با قیام قائم ما، زمین نورانى مى‏شود و ظاهر این است که این روشنائى، به گسترش علوم به‏وسیله امام زمان اشاره دارد. مخفى نماند که یکى از اسماء امام زمان (عج) نور آل‏محمد مى‏باشد نکته‏اى که ذکر آن خالى از لطف نیست آن است که آن بزرگوار بنابر قولى که بعضى آن را مشهورتر مى‏دانند در سال 256 هجرى قمرى متولّد گردیده که به‏حساب ابجد، تاریخ تولّد ایشان مطابق با کلمه نور خواهد شد.