نامعین بودن زمان ظهور

از روایات فراوان چنین برداشت مى‏شود که براى ظهور وقتى معیّن نشده، بلکه ائمه اطهار علیهم السلام تعیین کننده وقت ظهور را تکذیب نموده‏اند و به ما نیز دستور داده‏اند که آن‏ها را تکذیب کنید، فضیل مى‏گوید: از امام باقر علیه السلام سئوال کردم: آیا ظهور مهدى علیه السلام وقت معینى دارد؟

حضرت در پاسخ سه مرتبه فرمود: کَذَبَ الْوَقَّاتُون، کذب الوقاتون، کذب الوقاتون.

علائم ظهور

با وجود نا مشخص بودن زمان ظهور، در متون اسلامى روایات فراوانى داریم که در آن‏ها براى ظهور حضرت صاحب الأمر- عجل اللَّه تعالى فرجه- علائم ونشانه‏هائى ذکر شده است. ما در مقام شمارش یکایک آنها نیستیم و با توجه به این‏که بعضى از این علائم و نشانه‏ها و روایات آنها خالى از رمز و اشاره نیست،مثل این که گفته شده: در وقت ظهور حضرت مهدى خورشید از مغرب طلوع مى‏کند با این که مى‏دانیم‏لازمه وقوع اینگونه حوادث این است که: نظم عالم دگرگون شود و لا اقل حرکت و نظم منظومه شمسى تغییر کند، پس معلوم مى‏شود که روایت اشاره به یک حادثه‏اى است که براى ما معلوم نیست.ما نیز از میان علائم ونشانه‏هاى ظهور دو مورد را در این گفتار بیان مى‏کنیم:

اول: شیوع فساد در جوامع، دوم: شیوع ظلم و جور در اقطار زمین.

علائم و نشانه‏هاى ظهور متفاوت هستند

قبل از ورود به این مبحث باید یادآور شویم که بعضى از این علائم ونشانه‏ها حتمى است وبه هیچ قید و شرطى وابسته نیست و قبل از ظهور باید واقع شود، و برخى از همین علائم حتمى مقارن و یا بعداز ظهور با فاصله بسیار کم محقق مى‏گردد، مانند نداى آسمانى که قبل از ظهور، در شب بیست و سوم ماه مبارک، جبرئیل با صداى بلند به‏طورى که شرق و غرب آن صدا را بشنوند، ندا مى‏کند: الحق مع علی وشیعته.

امام صادق علیه السلام مى‏فرماید: حضرت قائم در کنار خانه کعبه ظاهر گردد و چون آفتاب برآید، منادى از آسمان ندا کند: این مهدى آل محمد است و آباء طاهرین او را یک به یک نام مى‏برد و شرق و غرب این صدا را مى‏شنوند و به مردم توصیه مى‏کند با ایشان بیعت کنید و این ندا بعداز ظهور به گوش مى‏رسد.طبق روایتى از امام صادق علیه السلام که در غیبت نعمانى ص 257 آمده، خروج سفیانى و قتل نفس زکیّه وخسف‏بیداء و نداء آسمانى از علائم حتمیّه شمرده شده است.

این نوع از علائم حتمى دلیل واضحى است بر این که بلافاصله حضرت صاحب الأمر ظهور مى‏نماید، ولى بعضى دیگر از این علائم حتمى فقط حاکى از این است که ظهور تا اندازه‏اى نزدیک شده، اما دلالتى ندارد که بعداز حدوث آن علامت، بلافاصله حضرت صاحب الأمر ظهور نماید.

شیوع فساد قبل از ظهور

یکى از علائم ظهور شیوع فساد و گناه و غربت اسلام مى‏باشد و بعضى از روایات، شیوع فساد را علامت ظهور معرفى کرده و بعضى روایات دیگر آن را از نشانه‏هاى‏آخر الزمان و اشراط الساعة دانسته است و بعضى از بزرگان‏ احتمال داده‏اند که مراد از هر دو عنوان یک چیز بیش نیست که همان شیوع گناه قبل از ظهور حضرت است. بعضى از این مفاسد که در احادیث آمده عبارتند از: 1- شراب خوارى و خرید و فروش مسکرات آشکارا انجام مى‏گیرد 2- ربا خوارى رواج مى‏یابد 3- زنا و اعمال شنیع دیگر متداول و آشکار مى‏گردد. 4- قساوت قلب شیوع پیدا مى‏کند. 5- تقلّب زیاد مى‏شود.

6- نفاق فراوان مى‏گردد. 7- رشوه خوارى رواج پیدا مى‏کند. 8- ریا کارى متداول مى‏شود. 9- مردمان بدعت در دین مى‏گذارند. 10- غیبت و سخن چینى رواج مى‏یابد.

11- بى‏عفتى و بى‏حیائى شایع مى‏گردد. 12- زنان از حجاب کناره گرفته و با لباس زننده و جذاب در اجتماع آشکار مى‏گردند. 13- امر به معروف و نهى از منکر تعطیل مى‏گردد و صاحبان ایمان توانایى جلوگیرى از گناهان را نخواهند داشت. 14- کفر و الحاد رواج پیدا مى‏کند. 15- به اسلام و قرآن عمل نمى‏شود. 16- فرزندان، حرمت پدران و مادران را رعایت نکرده و به آنها بى‏حرمتى مى‏کنند. 17- کوچکتر احترام بزرگتر را رعایت نمى‏کند و بزرگتر نیز به کوچکتر ترحم نمى‏نماید. 18- صله رحم انجام نمى‏شود.

19- خمس و زکات پرداخت نمى‏شود و یا به مصرف صحیح نمى‏رسد. 20- بیگانگان و اهل باطل بر مسلمانان چیره مى‏شوند. 21- مسلمانان در لباس و گفتار و کردار از کفار و اجانب پیروى مى‏کنند. 22- حدود الهى تعطیل مى‏گردد. 23- مکر و حیله شیوع پیدا مى‏کند. 24- مساجد از حیث بنا آباد، و از حیث محتوا خراب خواهند بود. 25- مردم دین خود را به دنیا مى‏فروشند. 26- اوقات نماز سبک شمرده مى‏شود. 27- طلاق زیاد مى‏شود. 28- لجاجت و عناد زیاد مى‏گردد. 29- در شهوات مردان به‏مردان اکتفاء مى‏کنند و زنان به زنان. 30- با زبان به یکدیگر اظهار علاقه مى‏کنند و در دل با یکدیگر در نزاع و جنگ هستند و...امام صادق علیه السلام از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله نقل مى‏کند که فرمود: چگونه است حال شما (جامعه اسلامى) آن روزى که زنان شما فاسد و جوانان شما فاسق شوند و امر به معروف نکنید و نهى از منکر ننمائید؟ عرض شد: یا رسول اللَّه چنین روزگارى خواهد آمد؟

حضرت فرمود: روزى مى‏رسد که بدتر از این خواهد شد در آن روز مردم را به منکر، امر مى‏کنید و از کارهاى خوب و معروف نهى مى‏نمائید. اصحاب با تعجب عرض کردند:

امت اسلامى به چنین وضعى مبتلا خواهند شد؟ حضرت فرمود: بدتر از این خواهد شد، در آن روز کار خوب را بد مى‏دانید و کارهاى بد را، خوب.

وضع امت اسلامى در حال حاضر

امروز ما مسلمانان اکثر قریب به اتفاق مفاسد یاد شده را در جوامع بشرى و بلکه در امت اسلامى شاهد هستیم و جوامع بشرى و نیز جامعه اسلامى از شش جهت، هدف تیرهاى آلوده و مفسده خیز قرار گرفته‏اند و با تأسف و تأثر فراوان باید گفت که امروز دنیاى اسلام با این مفاسد خو گرفته و با سرعت در گرداب مفاسد فرو مى‏رود. ناگفته نماند که با انقلاب اسلامى ایران بسیارى از مفاسد در ایران تعطیل شد، امّا متاسفانه بر اساس تسامح وتساهل بعضى از مسئولین بخشى از مفاسد بار دیگر به جامعه ما برگشت ولى امیدواریم که سران حکومت و صاحب منصبان، در حفظ دستاوردهاى انقلاب و برقرارى احکام اسلامى بکوشند ومرز و بوم مملکت اهل بیت و امام زمان را از تهاجم دشمنان که اصولًا از طریق فرهنگ و رسانه‏هاى عمومى وارد مى‏شوند، حفظ نمایند و مسئولین در تحقق بخشیدن احکام اسلام سعى و تلاش خود را بنمایند.

آیا حضرت قائم دین جدید مى‏آورد؟

با توجه به اخبار و روایاتى که از ائمه اطهار و در رأس آن‏ها حضرت ختمى مرتبت در رابطه شیوع مفاسد و گناه در آخر الزمان و قبل از قیام قائم آمده، درمى‏یابیم که آن‏رهبران آسمانى با چشم نهان‏بین خود، وضع امت اسلام را بیش از هزار سال قبل پیش‏بینى کرده و با وضوح بیان نمودند که امت اسلام نه فقط گناه و مفاسد مرتکب مى‏شوند، بلکه کار آنها به‏جائى مى‏رسد که کار زشت و گناه را خوب و پسندیده، مى‏نگرند و شخص گنه‏کارى را که به عفاف جامعه لطمه مى‏زند یک فرد هنرمند مى‏دانند!! طبیعى است که چنین جامعه‏اى تا چه حدّ از اسلام و احکام آن بى‏خبر خواهند بود. چنین افرادى خود را مسلمان مى‏دانند امّا از اسلام اطلاعى ندارند و لذا وقتى وجود مقدس حضرت‏مهدى ظهورمى‏کند واحکام اسلام وحقیقت قرآن رابیان‏مى‏کند، گروهى تصورشان این‏است که‏حضرت مهدى دین‏جدید آورده، حال آن که پیامبر صلى الله علیه و آله در روایتى مى‏فرماید: مهدى پاى خود را جاى پاى من مى‏گذارد و تخطّى از آن نخواهد کرد.منتخب الاثر: ص 491 به نقل از فتوحات ابن عربى.

آرى قبل از ظهور به نحوى حقیقت اسلام و واقعیت قرآن مستور مى‏گردد که با آمدن حضرت مهدى و تبیین اسلام ناب محمدى، مردم گمان مى‏کنند که آن حضرت دین جدید آورده است.

البته مخفى نماند که مهجور ماندن اسلام بدین معنى نیست که در جهان اسلام، درس تفسیر و فقه و اخلاق به‏طور کامل تعطیل مى‏گردد. بلکه ظاهر این است که هر گروهى قرآن را به رأى خود و بر اساس مسلک و مذهب خود تفسیر مى‏کند وهر فقیهى بر اساس قیاس و استحسان آنگونه که جوّ حاکم بر جامعه مى‏پسندد، حکم مى‏کند چنان که امروزه عدّه‏اى از مسلمانان گروه دیگرى را به‏وسیله مواد منفجره مى‏کشند و متأسفانه این عمل را باعث تقرّب خود به خدا مى‏دانند و حال آن که قرآن کریم با صراحت مى‏فرماید: «وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فِیها»،نساء: 93«کسى‏که مؤمنى را عمداً بکشد براى همیشه در جهنم خواهد بود.» مگر امروز مشاهده نمى‏کنیم که در همین قرون اخیر فرقه‏هایى پیدا شده‏اند گروه کثیرى از مسلمانان را مشرک مى‏دانند و احیانا بعضى از فقیهان خود فروخته و مزدور آنان، ریختن خون دیگر مسلمانان را مباح‏مى‏شمارند و خلاصه این‏گونه احکامى که در اسلام بدعت گذارى شده با اسلام واقعى ارتباطى ندارد، کم نیست. با چنین وضعى طبیعى است که با ظهور حضرت مهدى وبسط حکومت او در تمامى نقاط روى زمین، عدّه‏اى خیال کنند که ایشان دین جدید آورده‏اند.

غربت دوباره اسلام‏

در کتاب شریف غیبت نعمانى بابى وجود دارد تحت عنوان «حضرت قائم مردم را دعوت جدید مى‏نماید و اسلام همان‏گونه که در ابتداى ظهور آن غریب بوده، مجدداً به غربت کشیده مى‏شود.»وسپس شش روایت در این‏باره نقل مى‏کند از آن جمله حدیث ابوبصیر است که مى‏گوید: به امام صادق عرض کردم: مراد امیر المؤمنین از این کلام که فرمود: إنَّ الإسلامَ بَدَءَ غَریباً وَ سَیَعُوُد کَما بُدِأَ فَطُوبى لِلْغُربَاء (اسلام در اوایل بعثت براى مردم آشنا نبوده و یک امر جدیدى بود و در آینده اسلام به همین غربت مبتلى مى‏شود خوشا به‏حال آنهایى‏که در این زمان با اسلام آشنا هستند) چیست؟ امام صادق علیه السلام فرمودند: وقتى حضرت قائم ظهور مى‏کند، مردم را به احکام جدیدى دعوت مى‏کند، همانگونه که پیامبر صلى الله علیه و آله مردم را به احکام جدیدى دعوت نمود.

یعنى همانطورى که مردم جاهلیت از احکام نوین و حیات بخش اسلام خبر نداشتند و احکام اسلام براى آنها مسائل و مطالب جدیدى بود، در زمان حضرت مهدى- سلام اللَّه علیه- به‏همین منوال خواهد بود زیرا مردم بقدرى از مسائل اسلامى فاصله گرفته‏اند که نسبت به آن بیگانه شده‏اند ودعوت حضرت گرچه دعوت به اسلام است، اما دعوت جدیدى به نظر خواهد رسید.

انتظار واقعى در آخر الزمان دشوار است‏

طبیعى است که اگر کسى بخواهد در چنین جامعه‏اى و در میان چنین افرادى که ازاحکام و دین فاصله گرفته‏اند، از منتظرین واقعى امام زمان باشد (که معناى انتظار واقعى در مبحث انتظار ذکر شد) با مشکلات متعدّدى برخورد خواهد کرد و در بعضى از روایات انتظار آمده است: شخصى که منتظر حکومت عدل الهى است و خود را براى آن آماده مى‏سازد، همانند کسى است که در راه خدا در خون خود غلطان است.

شیوع ظلم و جور

یکى دیگر از علائم ظهور که بیش از سیصد روایت درباره آن نقل شده این است که ظلم سر تا سر جهان را فرا مى‏گیرد و جوامع بشرى از آتشى که ظالمین برافروخته‏اند به‏ستوه مى‏آیند و بعداز فراگیر شدن ظلم و جور در همه نقاط (... بعد ما مُلِئت ظلماً وجوراً) آن مصلح و منجى حقیقى ظهور خواهد کرد و عدل و داد را بر روى زمین برقرار مى‏نماید.

البته باید توجه داشته باشیم که معناى این روایات آن نیست که مردم ظالم و متجاوز خواهند شد، بلکه ظلم و جور جهان را فرامى‏گیرد. به عنوان مثال، یک نفر دیکتاتور مثل صدام یک ملت چند ملیونى را به خفقان مى‏کشد و یا چند نفر از سران حکومت‏هاى جهان‏خوار و استعمارگر یک قاره را با کشورهاى متعدد و صدها میلیون جمعیت، از لحاظ اقتصادى و نظامى تحت سلطه خود درمى‏آورد و به‏عنوان دفاع از حقوق بشر و آزادى، هر نوع ظلم و ستمى را بر آنها روامى‏دارد.

از سوى دیگر آحاد مردم در اثر کناره‏گیرى از دین و بى‏خبرى از احکام و دستورات الهى و نیز متابعت از غرایز سرکش و طغیانگر، نسبت به یکدیگر اجحاف نموده و حق دیگران را پایمال مى‏نمایند.

این روند ظلم و ستم، هم از ناحیه سردمداران خود کامه و دیکتاتور و هم از ناحیه آحاد جامعه در حال رشد و توسعه است و حتى احتمال تضاد و اصطکاک بین سران جهان‏خوار وجود دارد که بر اثر آن چه بسا آتش جنگ جهانى مجدّداً برافروخته شود.

شیوع فساد از دو ناحیه‏

چنان که گفتیم، شیوع ظلم در چنین زمانى معلول هوى پرستى‏ها و خود کامگى‏هاى گروهى از حکام زمان مى‏باشد امّا نباید فراموش کنیم که بخشى از ظلم در جوامع بشرى معلول جدائى انسان‏ها از مکتب وحى وعمل نکردن به دستورات حیات بخش آن و فرورفتن در منجلاب‏هاى فساد و گناه مى‏باشد زیرا جامعه‏اى که افراد و آحاد آن مبتلا به گناه و فساد شده‏اند أثر وضعى آن تسلط اشرار است. با مراجعه به تاریخ مشاهده مى‏کنیم که در هر جامعه‏اى که فساد رواج یابد، اجانب و ستمگران و دیکتاتورها بر آن قوم سلطه پیدا مى‏کنند و به‏طور کلّى یکى از نقشه‏هاى شوم سلطه‏گران جهان خوار براى رسیدن به مقصود خود ترویج و تهاجم فرهنگى و شیوع فساد است و این حقیقت را پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله وائمه اطهار علیهم السلام مکرّراً گوشزد نموده‏اندکه در اینجا به ذکر یک حدیث بسنده مى‏کنیم.

رسول خدا صلى الله علیه و آله مى‏فرماید: زمانى بر مردم خواهد آمد که صورت آنان صورت آدمى و دل‏هاى آنها دل‏هاى شیاطین است، همانند گرگهاى درنده خون یکدیگر را مى‏ریزند و از انجام کارهاى بد، خوددارى نمى‏کنند. پیروان خود را به شک و شبهه مى‏کشانند و اگر با آنان سخن بگوید به آنها دروغ خواهد گفت و اگر از نزد آنها برود، غیبت و بدگوئى آنها را مى‏کند، سنت واقعى پیامبر صلى الله علیه و آله نزد اینها بدعت و بدعتهاى خودشان را سنت رسول خدا مى‏دانند و کسانى را که حلیم و بردبار هستند، خائن مى‏گمارند و بر عکس خائن را حلیم و بردبار مى‏شمارند صاحبان ایمان در بین آنها کوچک و حقیرند امّا فاسق در نزد آنها صاحب شرف و عظمت. بچه‏هاى آنان پاى از گلیم خود دراز نموده و باعث اذیت و آزار دیگران مى‏شوند و زنان آن‏ها بى‏پروا و بى‏باک، با خوى و خباثت خود، نزدیکان و اهل خود را به رنج مى‏آورد، پیران و سالخوردگان امر به معروف و نهى از منکر نمى‏کنند، پناه بردن به این مردم غیر از خوارى و اعتماد نمودن به آنها غیر از ذلت چیز دیگرى نیست در چنین زمانى خداوند باران رحمت خود را قطع نموده و موقعى باران مى‏فرستد که براى آنها سودى ندارد و نیز اشرار

را بر آنها حاکم و امیر مى‏سازد که مردم را به بدترین و رنج آورترین کارها مى‏گمارند، بچه‏هاى آنها را مى‏کشند و زنانشان را به بیگارى وادار مى‏نمایند و در این هنگام نیکان دعا مى‏کنند، اما مستجاب نمى‏شود.

بدین ترتیب معصومین علیهم السلام به مردم هشدار داده‏اند که در صورت ارتکاب فساد و گناه، ظالم و دیکتاتور بر آنان مسلط مى‏شود.

آن روزى که جوامع بشرى از یک سو در فساد و جدائى از عالم وحى و دیانت غوطه‏ور شده و از سوى دیگر، ظلم و ستم هر کاشانه و آشیانه را فراگیرد، ظهور حضرت مهدى علیه السلام نزدیک خواهد بود.