دوّم: وظیفه دیگر ما در زمان غیبت امام علیه السلام برقرارى ارتباط بین خود و امام است.

قبل از این‏که به مصادیق این ارتباط بپردازیم نظر شما را جلب مى‏کنم به حدیثى شریف از امام باقر علیه السلام که در تفسیر آیه شریفه‏ «اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا» فرمودند: اصبروا على اداء الفرائض وصابروا عدوّکم ورابطوا إمامکم (المنتظر).غیبت نعمانى، ص 199 و آیه شریفه 200 از سوره آل عمران است که ترجمه آن چنین است «اى کسانى‏که ایمان آورده‏اید در برابر مشکلات و هوس‏ها استقامت کنید و در برابر دشمنان پایدار باشید و بین قوا و افراد اجتماع ارتباط برقرار کنید و ازخدا بپرهیزید، شاید رستگار شوید.»

امام باقر علیه السلام فرمودند: در مقابل انجام واجبات صبور و شکیبا باشید، و در مقابل دشمن پایدار و ثابت قدم و بین خود و امام زمان خود رابطه برقرار کنید.

بنابراین حدیث شریف و نیز نهاد و عقل هر انسانى حکم مى‏کند بر این‏که پیروان باید با رهبر و پیشواى خود ارتباط داشته باشند بر شیعیان لازم است که در عصر غیبت یک پل ارتباطى بین خود و امام زمان خود برقرار کنند.

ممکن است این پرسش پیش آید که این پل ارتباطى را چگونه و با چه عملى مى‏توان برقرار کرد. در پاسخ به این پرسش به چند مورد اشاره مى‏کنیم.

دعا براى سلامتى و ظهور حضرت‏

1- در مواقع دعا و بعد از نماز و نیز در وقتى که به یاد امام علیه السلام مى‏افتیم، براى سلامتى حضرت و مخصوصاً براى فرج آن امام دعا کنیم در یکى از توقیعاتى‏    )     توقیع عبارت است از نامه‏هایى که از ناحیه مقدسه رسیده است    (    .که به دست محمد بن عثمان نایب خاص دوّم امام زمان در غیبت صغرى رسید آمده است: براى تعجیل فرج بسیار دعا کنید زیرا فرج شما نیز در سایه فرج امام زمان انجام مى‏گیرد.منتهى الآمال به نقل از احتجاج طبرسى.

قابل توجّه است که امامان معصوم ما نیز براى فرج قائم آل محمد دعا مى‏کردند.

هروى مى‏گوید: از دعبل شنیدم که مى‏گفت: وقتى که قصیده خودم را نزد امام رضا علیه السلام‏خواندم که مطلع آن چنین بود:

و در ادامه، با اشاره به قیام امام مهدى علیه السلام و جدا شدن حق از باطل و رسیدن هر یک از پیروان حق و باطل به جزاى خویش، گفتم:

امام هشتم علیه السلام با شنیدن این دو بیت شدیداً گریه کرد (بکى الرضا بکاءً شدیداً) و سپس سربلند کرد و فرمود: اى خزاعى، روح القدس این دو بیت را به زبانت جارى نموده و او تو را کمک کرده که توانستى این‏گونه شعر بگوئى.

محدّث قمى قدس سره اضافه مى‏کند وقتى دعبل این دو بیت را خواند، حضرت برخاست و سر خود را خم کرد و کف دست راست خود را بر سر نهاد و گفت: اللَّهُمَ عَجِّلْ فَرَجَهُ وَمَخْرَجَهُ وَانْصُرنا بِهِ نَصْراً عَزیزاً، براى تعجیل فرج آن امام همام و آن منجى بشریت دعا کرد.و امام هشتم علیه السلام امر مى‏فرمودند به دعا کردن از براى حضرت صاحب الامر به‏این طریق‏ اللَّهُمَ ادْفَعْ عَنْ وَلِیِّکَ وَخَلیفَتِکَ وَحُجَّتِکَ عَلى‏ خَلْقِکَ وَلِسانِکَ الْمُعَبِّرِ عَنْکَ النَّاطِقِ بِحِکْمَتِکَ... امِتْ بِهِ الْجُورَ وَاظْهِرْ بِهِ الْعَدْلَ وَزَیِّنْ بِطُولِ بَقائِهِ الْارضَ، تا آخر دعا. این دعا در اواخر مفاتیح الجنان آمده است    .    

و نیز محدّث قمى در صفحات آخر مفاتیح دعاى دیگرى از سید بن طاووس نقل نموده که در زمان غیبت خوانده شود و سید بن طاووس توصیه مى‏کند که از مزایاى این دعا غفلت نکنید که ما این دعا را از فضل الهى شناختیم. ابتداى آن دعا این است:

اللَّهُمَ عَرِفَّنِی‏ نَفْسَکَ فَانَّکَ انْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ اعْرِفْ رَسُولَکَ اللَّهُمَ عَرِّفْنِی رَسُولَک فَانَّکَ انْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ اعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَ عَرِّفْنِی حُجّتَکَ فَانَّکَ انْ‏لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَتَک ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی اللَّهُمَ لاتُمِتْنِی مِیتَةً جاهِلِیةً ...

و امّا دعاى جامع و کوتاهى که مى‏توان هر شب و روزى لب‏هاى خود را به آن مترنّم سازیم و با دعا براى ولى نعمت خودمان و امام زمان‏مان ارتباطى بین خود و امام عصر برقرار کنیم، این دعاى معروف است:

اللَّهُمَ کُنْ لِوَلِیّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیهِ وَعَلى‏ آبائِهِ فِی هذِهِ السَّاعَة وَفِی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّاً وَحافِظاً وَقائِداً وَناصِراً وَدَلِیلًا وَعَیْناً حَتّى‏ تُسْکِنَهُ ارْضَک طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فِیها طَویلًا «1»

صدقه دادن از طرف امام علیه السلام‏

2- گاهى از طرف حضرت، صدقه بدهیم، چنان که براى سلامتى خود و خانواده خود صدقه مى‏دهیم و بدین وسیله از برخى امراض و حوادث ناگوار در امان مى‏مانیم.

چه کسى عزیزتر و گرانقدرتر از وجود حضرت بقیة اللَّه اعظم (اروحنا فداه) است؟ کمترین اثر این صدقات آن است که محبت و علاقه ما را به ساحت مقدس امام آشکار مى‏کند.

نقل شده که پیر زنى با مختصر کلافى که در دست داشت به سوى بازار رفت براى خرید یوسف به او گفتند: بعضى یوسف را با مبلغ‏هاى گزاف خریدارند و نوبت به آن‏ها نمى‏رسد، شما با این مختصر کلاف چه مى‏گوئید؟ پیر زن جواب داد: مى‏دانم یوسف را به من نمى‏دهند امّا با این کار خود ثابت مى‏کنم که من هم از علاقه‏مندان و مشتریان یوسف مى‏باشم.

انجام برخى عبادات به نیابت از حضرت‏

3- در زمانى که به یکى از مشاهد مشرفه و اماکن مقدّسه مى‏رویم، لا اقل یک نوبت به نیابت از طرف امام عصر به زیارت آن امام، داخل حرم شویم و اگر به مکّه‏مشرف هستیم از طرف آن بزرگوار یک عمره و یا لا اقل یک طواف انجام دهیم، بعضى از صاحبان ایمان و عاشقان امام زمان فردى را اجیر مى‏کنند که از طرف حضرت مهدى عجل اللَّه فرجه الشریف به حج برود و مناسک را تماماً انجام دهد. این کارها که گاهى کوچک به نظر مى‏آید، ارتباط روحى و باطنى ما را با امام عصر برقرار مى‏سازد.

فراموش نمى‏کنم که در سال 1364 شمسى که آتش جنگ بین ایران و عراق شعله‏ور بود، در مکّه براى اداء نماز صبح در مسجد الحرام نشسته بودم. شخص عربى از من حدّ طواف را پرسید، دانستم که او شیعه است و از عراق آمده است.

پس از کمى گفتگو، پرسید: تَزُورُ مَشْهَدَ الرِّضا؟ آیا به زیارت امام رضا مى‏روى؟

عرض کردم بلى. یک تسبیح صد دانه تربت (که آن ایّام بسیار کمیاب بود زیرا مهر و تسبیح کربلا به ایران نمى‏آمد و زائرى رفت و آمد نمى‏کرد) به من داد گفت: وقتى به زیارت امام رضا رفتى یک سلام به نیابت بده، گفتم: اسم شما چیست؟ تا از طرف شما سلام بدهم و زیارت کنم، گفت: به نیابت از طرف حضرت مهدى علیه السلام زیارت کن (نه از طرف من) گفتم: مانعى ندارد، هم از طرف امام زمان وهم از طرف شما سلام مى‏دهم.

آن شیعه عراقى که دلش پر مى‏زند براى زیارت امام رضا علیه السلام امّا مى‏گوید: به نیابت از طرف امام زمان سلام بده. آیا جا دارد که این شیعه عراقى و علاقه‏مند به حضرت مهدى یوسف زهرا را خطاب کند و عرضه بدارد:

«یا أَیُّهَا الْعَزِیزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ وَ جِئْنا بِبِضاعَةٍ مُزْجاةٍ فَأَوْفِ لَنَا الْکَیْلَ وَ تَصَدَّقْ عَلَیْنا» یوسف: 88؟

زیرا او با این کار خود، علاقه و عشق خود را به ساحت مقدس امام زمان ثابت نموده و ارتباطى بین خود و امام زمانش برقرار ساخته است.

اظهار علاقه به وجود مقدس امام زمان‏

شیعیان در زمان غیبت امام زمان (عج) باید به نحوى علاقه و شور و عشق خود را به محضر امام علیه السلام ثابت کنند. عالم و فقیه بزرگوار حضرت آیت اللَّه میلانى که یکى از مراجع‏تقلید در عصر خود و مورد علاقه بزرگانى از قبیل علامه طباطبائى و دیگران بوده در برقرارى ارتباط بین شیعیان و امام زمان در جلسه درس اخلاق خطاب به طلاب علوم دینیّه فرمودند: لازم و واجب است بر شما که در شبانه روز لا اقل چند دقیقه با امام خودتان سخن بگوئید و با او خواسته‏ها و مشکلات خود را مطرح کنید و براى او دعا کنید و از این طریق ما وظیفه غلامى و سربازى خود را ادا نموده و ابراز علاقه به ساحت مقدسش نموده‏ایم، او هم قطعاً به وظیفه بزرگوارى و آقائى خودش آگاه است.

خیلى مناسب است که بعد از نماز صبح، دعائى را که در مفاتیح بعد از دعاى ندبه نقل شده به‏عنوان ابراز ادب و سلام به پیشگاه امام زمان بخوانیم. آن دعا این‏گونه آغاز مى‏شود: اللَّهُمَ بَلِّغْ مُولاىَ صاحِبَ الزَّمانِ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیْهِ عَنْ جَمِیعِ الْمُؤمِنِینَ وَالْمُؤمِنات ....