??بسم رب الشهداوالصدیقین

عظمت ماه رمضان 

پیغمبر اکرم(ص) فرمودند: «لَوْ یَعْلَمُ‏ الْعَبْدُ مَا فِی‏ رَمَضَانَ‏ لَوَدَّ أَنْ یَکُونَ رَمَضَانُ السَّنَةَ؛6 اگر بنده ارزش ماه رمضان را می‌دانست، آرزو می‌کرد که سراسر سال رمضان باشد.» 

بزرگان ما مقید بودند که روز اوّل ماه رمضان دو رکعت نماز شکر بخوانند؛ برا اینکه زنده ماندند و توانستند رمضان را درک کنند. این ماه چقدر اجر دارد! اگرچه انسان نتواند تا آخرش را درک کند و عمرش کفاف ندهد، اما درک شب اوّلش چقدر اجر دارد! 

همه کتاب‌های آسمانی در ماه رمضان نازل شده‌اند: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ.»7 پیامبر فرمودند: همة کتاب‌های آسمانی، در ماه رمضان نازل شده‌اند. حضرت فرمود: تورات، ششم ماه رمضان بر حضرت موسی(ع) نازل شد. منبع این روایت، قوی است؛ در کافی و وسائل الشیعه است. نبی مکرم اسلام(ص) فرمود: دوازدهم ماه رمضان، انجیل بر حضرت عیسی(ع) نازل شد؛ هیجدهم ماه رمضان، زبور بر حضرت داود(ع) نازل شد و بیست‌وسوم رمضان، نزول قرآن صورت گرفت.8 

غل و زنجیر شدن شیطان 

در روایت آمده است که شیطان در این ماه بسته می‌شود. خیلی عجیب است! چرا شیطان بسته می‌شود؟‌ شیطان که خیلی فعال است. آدم ابوالبشر را فریب داد، چطور در این ماه، بسته است؟ روایت داریم که شیطان در این ماه ضعیف می‌شود. وقتی دشمن حمله می‌کند، اگر نیروی کمکی زیادی جلویش ریختند، عقب‌نشینی می‌کند. حدیث داریم در این ماه، البته اینکه دست‌وپای شیطان بسته است، نسبی است. در همین ماه رمضان، انسان‌هایی جنایت می‌کنند، عرق می‌خورند، معصیت می‌کنند، حتی نماز نمی‌خوانند. 

قرآن کریم فرموده: «وَ مَن یَعشُ عَن ذِکرِ الرَّحمن... .»12 «عَیَشَ»، به معنای کم‌فروغ و ضعیف‌شدن است. اگر نور قوی در شب تاریک داشتید، دزد نمی تواند بیاید؛ ولی اگر نور کم فروغ شد، سرقت راحت صورت می‌گیرد. قرآن می‌فرماید: هرکس نور خدا در زندگی‌اش کم‌رنگ شود، «نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرین‏.»13 شیطان ایمانش را سرقت می‌کند و ابلیس همراهش می‌شود؛ اما تا هنگامی که نور خدا قوی است، نمی‌تواند بیاید. در ماه رمضان، نور خدا قوی است. در همه خانه‌ها قرآن تلاوت می‌شود و زبان‌ها مشغول ذکر خداست. طبیعتاً دست شیطان، بسته است و درهای رحمت، باز است. 

البته ممکن است که جایی صد در باز باشد، اما یک نفر هم نرود. در مسیر اتوبان بعضی به نرده می‌زنند؛ هرچند جاده باز و راه گسترده است. خطر جلویش می‌باشد؛ ولی از آن غافل و خواب است. 

ارزش و جایگاه روزه 

می‌گویند: فلان بانک ده میلیون تومان وام می‌دهد یا جایزه می‌دهد و چون شرایط و قسطش زیاد است، سفته می‌خواهد یا اینکه باید فلان‌قدر سپرده‌گذاری کنی. همیشه اوّل، ارزش کاری را بیان می‌کنند، بعد شرایطش را می‌گویند. در یک حدیث نبوی، اوّل جایگاه روزه بیان شده و روایت دیگر، شرایط و ضوابط روزه را بیان کرده است. 

پیغمبر گرامی اسلام(ص) فرمود: «أُعْطِیَتْ‏ أُمَّتِی‏ فِی‏ شَهْرِ رَمَضَانَ‏ خَمْساً لَمْ‏ یُعْطَهُنَ‏ أُمَّةُ نَبِیٍ‏ قَبْلِی؛ خداوند به امت من در ماه رمضان پنج جایزه داده که امت‌های پیشین جایزه‌ها را به این شکل نداشتند.» یکی از این جایزه‌ها این است: «فَإِذَا کَانَ أَوَّلُ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ نَظَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِمْ وَ مَنْ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ لَمْ یُعَذِّبْهُ أَبَداً؛ وقتی شب اوّل ماه رمضان و روز اوّل آغاز می‌شود، خدا به آنها نگاه و نظر لطف می‌اندازد... .» این، خیلی مهم است. 

6. مجلسی، بحار الأنوار، ج 93، ص 346. 

7. بقره، آیه 185. 

8. حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج 10، ص 311؛ شیخ صدوق، کتاب من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 159: «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ( قَالَ: نَزَلَتِ‏ التَّوْرَاةُ فِی‏ سِتٍ‏ مَضَیْنَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ نَزَلَ الْإِنْجِیلُ فِی اثْنَتَیْ عَشْرَةَ مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ نَزَلَ الزَّبُورُ فِی لَیْلَةِ ثَمَانَ عَشْرَةَ مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ نَزَلَ القرآنُ (الْفُرْقَانُ) فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ.»

12. زخرف، آیه 36. 

13. زخرف، آیه 36.