بسم رب الشهداءوالصدیقین

مناسب‌ترین زمان تربیت 

دوران کودکی و نوجوانی بهترین و مناسب‌ترین زمانی است که پدر و مادر، فرزند خود را با اخلاق و آداب اسلام آشنا سازند؛ زیرا در این دوره، کودک فقط پدر و مادر و محیط خانواده‌ی خود را می‌شناسد و به اصطلاح گوش و چشم او بسته است و تنها تحت پوشش شخصیت خودتغذیه‌ی روحی و فکری می‌شود، در این برهه، روح کودک فوق‌العاده حساس و اثرپذیر است و مانند دوربین فیلم‌برداری، همه‌ی رفتارها را در خود ضبط می‌ند و به تدریج در دراز مدت آن‌چه را که دیده بروز می‌دهد. اگر پدر و مادر در این دوره، در تربیت فرزند، سهل‌انگاری کنند و خود عملاً الگوی تربیتی شایسته‌ای برای کودکان خویش نباشند و تنها به امر و نهی‌های خشک و خالی اکتفا کنند، کودکان بی‌تأثیر از چنین توصیه‌های توخالی به رفتارها و خلقیات نامطلوب گرایشی خواهند یافت و در بیرون از خانه با الگوهای منفی اخلاقی روبه‌رو می‌شوند، اقبال و اثرپذیری بیش‌تری از خود نشان خواهند داد.

امیرمؤمنان(ع) در سفارش به فرزند خود امام حسن مجتبی(ع) به زمینه‌ی بسیار مستعد روح نوجوانان برای رشد و تکامل اشاره کرده و می‌فرماید: «و إنّما قلب الحَدثِ کَالأرضِ الخَالیة ما أُلقی فِیها مِنْ شیءِ قَبَلتِه. فَبَادِرتُکَ بالأدب قَبْلَ أن یقسو قَلْبُکَ و یَشْتَغِلُ لبُّکَ»[1]: «بی‌تردید دل نوجوان چون زمینی خالی آماده‌ی پذیرش هر بذری است که در آن افکنده شود، پس در تربیت تو شتافتم پیش از آن‌که دلت سخت شود و خاطرت به چیزی اشتغال یابد».

امام صادق(ع) فرمود: «لقمان حکیم به فرزندش چنین سفارش کرد: «یا بُنَیَّ: إن تَأدّبتَ صَغِیراً انْتَفَعْتَ بِهِ کَبیراً وَ مَن عَنی بالْأدبِ اهتمَّ به، و من اهتَمَّ بِهِ تَکَلفَّ عِلْمَهُ، و من تَکَلّف لمَهُ إسْتَدَّله طَلَبُه»»[2]: «فرزندم! اگر در کودکی ادب آموختی، در بزرگی از آن بهره خواهی برد، فرزندم! هر که جویای ادب و معرفت باشد، در راه آن اهتمام می ورزد و هر که در این راه بکوشد، در ادب‌آموزی خود را به رنج و سختی اندازد در جست‌وجوی ادب و معرفت شوق و همت والا پیدا می‌کند».