به نام خدا

درد انسان نسبت به خلق خدا

گروهی دیگر در موضوع درد انسان که آن را ارزش ارزشها تلقی می‏کنند ،
متوجه امر دیگری شده‏اند : درد انسان نسبت به خلق خدا ، نه درد انسان‏
نسبت به خدا . می‏گویند معیار انسانیت انسان به این است که درد دیگران‏
را داشته باشد ، یعنی ناراحتیهایی که متوجه دیگران است و هیچ به شخص او
مربوط نیست ، در او درد ایجاد می‏کند ، او غمخوار دیگران است . به قول‏
سعدی :

اگر درد دیگران و غمخوارگی در کسی پیدا شد ، از گرسنگی دیگران خوابش‏
نمی‏برد . گرسنگی برای خودش از گرسنگی دیگران آسانتر است ، اگر خاری در
پای دیگران فرو رود ، مثل این است که در چشم او فرو رفته است . می‏گویند
این درد انسان است ، دردی است که به انسان ، شخصیت و ارزش می‏دهد و
این