به نام خدا

عقل
عقل به ما مى گوید: هر اثرى یک مؤ ثّرى دارد و این حکم به قدرى روشن است که اگر شما بسیار آرام به صورت نوزادى بدمید، او چشم باز مى کند، به اطراف مى نگرد و به دنبال مؤ ثّر مى گردد وچنین مى فهمد که این دمیدن از یک سرچشمه اى به وجود آمده است . آرى ، مساءله ((از اثر پى به مؤ ثّر بردن )) از روشن ترین مسایل روزمرّه زندگى ماست . چگونه مى توان باور کرد که مثلا تصویر یک خروس یا طاووس به عکّاس یا نقّاش نیاز دارد، ولى خود خروس و طاووس به خالق و طرّاح نیاز نداشته باشد؟! چگونه عقل را قانع کنیم که یک دوربین عکّاسى سازنده دارد، لکن چشم انسان سازنده با شعورى ندارد؟ در صورتى که عکس بردارىِ چشم به مراتب مهم تر از عکس بردارى دوربین است ، زیرا دوربین هر چند بار که عکس گرفت باید فیلم آن را عوض کنیم ، ولى چشم دائما در حال عکس بردارى است . چگونه عقل قبول کند دستگاه پالایش نفت ، سازنده داشته باشد، امّا دستگاه گوارش انسان ، سازنده نداشته باشد؟ چگونه بپذیریم که نظم در رفتار یک فرد، دلیل بر وجود شعور در اوست ، ولى نظم در جهان هستى ، دلیل بر وجود شعور در خالق آن نباشد؟
کوتاه سخن این که اگر یکى از نشانه هاى بهترین جهان بینى آن است که با پذیرفتن عقل تواءم باشد، عقل ما در برخورد با نظم و حساب دقیق ، براى جهانِ هستى ، قدرت با شعورى را مى پذیرد و مطالعه در هستى ما را به سوى یک بینش الهى سوق مى دهد.
فطرت
از هر انسانى ، در هر زمان و مکانى بپرسیم که شما در جهانِ هستى چه احساسى دارید؟ آیا احساس مى کنید مستقل هستید یا در خود احساس وابستگى دارید؟ کسى نیست که بگوید: من احساس مى کنم در این جهان ، مستقل هستم ، همه و همه در خود این احساس وابستگى را دارند، لکن این احساسِ صادقانه دو گونه اشباع مى شود: اشباع صادق و اشباع کاذب .
نظیر طفلى که احساس گرسنگى مى کند؛ این احساسِ صادق ، گاهى با مکیدن سینه پرشیرِ مادر صادقانه اشباع مى شود و گاهى با مکیدن پستانک خشک ، به صورت کاذب اشباع مى شود. در انسان هم اصل احساس وابستگى ، یک واقعیّت و حقیقتى است لکن وابسته به چه چیزى ؟
1- به قدرت خدا؟
2- به قدرت طبیعت ؟
خود طبیعت هم وابسته به صدها شرط است ، پس باید به قدرتى وابسته باشیم که او دیگر همچون ما وابسته نباشد.