به نام خدا

موعظه [امر به معروف قولى و فعلى‏]

امر به معروف دو راه دارد، یکى قولى، که ظاهر است و یکى فعلى، که عالم لباس زهد درپوشد و تقوى و اعراض از دنیا را شعار خود سازد تا هر که او را ببیند سر تا پاى او زبان حالى و لسان مؤثرى باشد که او را امر به معروف و نهى از منکر نماید، و عمده این قسم است. و چون زبان به موعظه گشاید در نهایت تأثیر باشد. و اما آن که العیاذ باللّه به خلاف این و در پى لذّات باشد و همت به دنیا گمارد، اگر چه مباح باشد، مثل او چون کسى باشد که طبق حلوا در پیش نهاده و به سرعت مى‏خورد و به دیگران گوید نخورید که زهر دارد. پس همه در جواب گویند دروغ مى‏گوئى و مى‏خواهى ما کناره کنیم خالص تو را باشد. و لذا فرمود (ع) آن که فعل او تصدیق قول او نکند عالم نیست. 542

و لذا فرمود أَ تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ‏ 543 (بقره) و فرمود لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ‏، 544 الخ (صف). و در اخبار است امر به معروف کسى کند که خود عامل و تارک باشد به آنچه امر و نهى مى‏کند. 545 و به این قدر اختصار نمودیم و باقى احکام در فقه است و امر به معروف را مقصد دیگر ننمودیم با آنکه طویل الذیل است به جهت آنکه از اعظم طرق تدبیر و سیاست است. پس آنان که در کتب اخلاق و مواعظ این امر عظیم را ذکر نکرده‏اند مبلغ خطیرى از پروبال آن طایران قدسى کم نموده‏اند. ثمّ الحمد للّه و سلام على محمّد و آله خیر الورى. تمام شد در شب جمعه بیست و چهارم شهر ذى القعدة الحرام من شهور المبارکة سنة 1281.

منبع:کاشف الأسرار، ج‏2