به نام خدا

زندگى دروغین

ما از گناهى که کردیم ترسى نداریم، ولى از تهدیدهاى دروغین شیطان مى‏ترسیم; از این جا معلوم مى‏شود حیات ما، حیاتى کاذب است; چون حیات هر کسى را اندیشه‏هایش تامین مى‏کند و اندیشه‏هاى او با وعده و وعیدهاى مؤثر در او بسته مى‏شود. اگر وعده و وعید سراب گونه و دروغ باشد، پس اندیشه‏ها ناصواب است و اگر اندیشه‏ها ناصواب باشد، حرکتها ناصواب خواهد بود; چون کارهاى تحریکى ما را مجارى ادراکى بر عهده دارد و اگر مجارى ادراکى با وعده و وعید دروغین تنظیم شود، مجارى تحریکى هم با وعده و وعید دروغین رهبرى مى‏شود. بنابراین، ما با حرکت و اندیشه دروغ زندگى مى‏کنیم.

همان گونه که در مراحل علمى، عقل و عاقل و معقول، و درمراحل عملى صحیح، عمل و عامل و معمول با هم متحد است، در مسایل دروغین نیز چنین است. آنگاه خود انسان، مجموعه‏اى از سراب مى‏شود و روز قیامت، در مرحله توزین بسیار سبک و تهى است.

قرآن کریم در باره عده‏اى مى‏فرماید:

«و افئدتهم هواء» ⁽³⁴⁾

اینها تهى دلند. از این دقیق‏تر آیه‏اى است که مى‏فرماید:

«فلا نقیم لهم یوم القیامة وزنا» ⁽³⁵⁾

ما براى کافران، در قیامت وزن و ترازویى اقامه نمى‏کنیم;

زیرا ترازو براى سنجش عمل است و کسانى را مى‏سنجند که کار بد و خوب کرده‏اند، ولى کسانى که جز بدى و تباهى، چیزى دیگر ندارند خودشان سراب شده‏اند وسراب را نمى‏سنجند! پس آنچه در قرآن کریم آمده که: اگر عمل به اندازه ذره‏اى باشد ما حساب مى‏کنیم:

«و ان کان مثقال حبة من خردل اتینا بها و کفى بنا حاسبین‏» ⁽³⁶⁾ .

مربوط به کسى است که کارهاى خیر هم داشته باشد; اما اگر حرکات و اندیشه‏هاى کسى سراب محض شد، توزین او محال است; زیرا «لاشى‏ء» است.

از سوى دیگر، آنان بار سنگینى بر دوش دارند; زیرا همه وعده‏ها و وعیدهاى دروغ، افکار و اندیشه‏هاى باطل و حرکتهاى ناصواب، «اوزار» و بارهاى سنگین و توانفرسا بر دوش آنان مى‏شود:

«ان تدع مثقلة الى حملها لا یحمل منه شى‏ء و لو کان ذا قربى‏» ⁽³⁷⁾

اگر کسى را دعوت کنند تا مقدارى از این بار را ببرد اگر چه از بستگان آنان باشد هرگز قبول نمى‏کند. در قیامت هیچ کسى بار دیگرى را نمى‏برد:

«کلا لا وزر» ⁽³⁸⁾

و هیچ باربرى هم نیست; بدان گرفتار بار سنگین خود هستند و خوبان منزهند از این که بار بد بدان را بکشند. بنابراین، براى شخص در قیامت از آن جهت که اصلا فضیلتى ندارد، ترازوى توزین نصب نمى‏شود و از آن جهت که درکات فراوانى دامنگیر او شده وزنهاى فراوانى خواهد داشت.

حیات طیبه از آن کسى است که مراقب پروردگار خود باشد و از گناه خود بترسد. هیچ کس از افراد عادى توان ادعاى عصمت را ندارد. پس یقینا بر اساس احتمال رعب‏آور، گناهى دارد و براى هر گناه هم کیفرى هست. از این امور یقینى باید هراسناک بود; اما آن وعیدهاى شیطان، چون دروغ است، در حقیقت ترس آور نیست.

منبع:اخلاق درقران